Tarîkatler, müntesiplerine nefis terbiyesi ve tezkiyesi dışında çeşitli sanat dallarında kendilerini geliştirme imkânı da vermiştir. Tekke, zâviye ve dergâhlardaki ulvî duygu ve düşünce ikliminde pek çok ilim, irfân ve sanat erbâbı kendisine yer bulmuş, şiir, hitabet, hat, resim, tiyatro, minyatür, mûsikî, ebrû gibi sanat dallarında kendilerini yetiştirmiştir. Söz konusu kültürel faaliyetler 19. asırda ve 20. asrın başlarında yoğun olarak devam etmiş, kendisini daha çok edebiyat, özellikle şiir alanında kaleme alınan eserlerle göstermiştir. Dergâhlarda yetişen bir çok şaire, mürşidi veya tarîkat pîrleri ilham kaynağı olmuş, şairler eserlerinde mürşid ve pîrlerini tavsif eden şiirler, beyitler kaleme almışlardır. Elinizdeki çalışmada sözünü ettiğimiz tasavvuf edebiyatının ve son dönem tasavvuf mûsikîsinin temsilcilerinden biri olarak gösterebileceğimiz Üsküdar Çarşamba (Kurban Nasûh) Rifâî Tekkesi’nin son şeyhi Hayrullah Efendi’nin hayatı ve eserleri hakkında bilgi verilmeye çalışılmıştır.
Şeyh Hayrullah Tâceddin er-Rifâî Külliyâtı başlığı altında hazırladığımız çalışmamız giriş ve beş bölümden meydana gelmektedir. Giriş kısmında Seyyid Ahmed er-Rifâî, Rifâî tarîkatinin İstanbul’da yayılışı, Rifâîlik’te mûsikî ve son asırda İstanbul’da yetişmiş Rifâî mûsikîşinâslar, Hayrullah Efendi’nin hayatı ve eserleri hakkında bilgi verilmiştir. Diğer beş bölümde ise sırasıyla Güldeste-i Dervîşân, Gülgonca-i Âşıkân, Mecmû‘a-i İlâhiyyât, Mersiye-i Cenâb-ı Seyyidü’ş-Şühedâ ve Zübdetü’l-Ahlâk adlı eserlerin yeni harfli orijinal metinleri yer almaktadır. Çalışmanın sonunda Hayrullah Tâceddin Efendi’nin şahsı, âilesi, tekkesi ve tarîkati ile ilgili belge, fotoğraf ve dokümanların yanı sıra, güftesi ve bestesi Hayrullah Efendi’ye âit veya güftesi kendisine bestesi başka mûsikîşinâslara âit ilâhi ve şarkıların notalarına yer verilmiştir.

Kitabı incelemek için tıklayınız.

Tweet